Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Politikadan Pratiğe

a Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın bir parçası olarak sera gazı emisyon azaltım hedeflerine ulaşmak için kullanılan bir düzenleme aracıdır. SKDM, AB’nin Emisyon Ticaret Sistemi’ne (ETS) benzer bir karbon fiyatlandırması yaklaşımını ithalat aşamasında da uygulamayı hedeflemektedir.

 Emisyon azaltımını desteklemek amacıyla alınan düzenleyici önlemlerden biri, ETS uygulamasını daha etkili hale getirmektir. Bu kapsamda, 2030 yılına kadar ETS kapsamında yer alan sektörlerde emisyonların %62 oranında azaltılması hedeflenmektedir. Ayrıca, serbest tahsisatların azaltılması ve piyasadaki tahsisatların azaltılması da planlanmaktadır. Bu yaklaşım, şirketleri temiz üretim teknolojilerine yönlendirerek emisyon azaltımını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

 SKDM, AB ETS kapsamında karbon kaçağı riskini önlemek ve ücretsiz tahsisatları değiştirmek için özel olarak geliştirilmiş bir mekanizmadır. İthal edilen ürünlerin sera gazı emisyonlarına bağlı olarak ithalatçılar tarafından AB ETS ile eşdeğer maliyetleri taşıması öngörülmektedir. Bu mekanizma, ulusal ve küresel düzeyde sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma çabalarına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

 

Endüstriye Uyum, Küresel Tedarik Zinciri ve Geleceğin Zorlukları

SKDM’nin uygulanması, endüstriler arasındaki çeşitliliği göz önünde bulundurarak nüanslı bir süreçtir. Farklı sektörler, SKDM’nin gereksinimlerine uyum sağlamak için benzersiz zorluklar ve fırsatlarla karşı karşıya kalmaktadır. Küresel pazar içinde sürdürülebilir uygulamaların çeşitli manzarası bu çerçevede incelenmektedir. SKDM’nin küresel tedarik zinciri üzerindeki etkileri ve bu süreçte ortaya çıkan sorular da ele alınmaktadır.

SKDM, potansiyel ticaret gerilimlerinden gömülü emisyonların doğru ölçülmesine kadar bir dizi zorlukla karşı karşıyadır. Bu makale, bu zorlukları analiz eder, potansiyel çözümler sunar ve küresel çapta işbirliğinin önemini vurgular. Geleceğe dönük bir bakış açısıyla, SKDM’nin çevresel sorumluluk ile ekonomik sürdürülebilirlik arasındaki karmaşık ilişkiyi vurguladığı ve sürdürülebilir bir küresel ekonominin oluşturulmasına katkıda bulunduğu belirtilmektedir.

 

Bir Bakışta SKDM

  • Raporlama yükümlülüğü 1 Ekim 2023’te başlayacak ve 2025 sonuna kadar geçiş dönemiyle devam edecektir.
  • Demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik ve hidrojen gibi sektörler, kapsamlı bir şekilde değerlendirilen ürün ve sera gazları arasında yer alacaktır.
  • Doğrudan ve dolaylı emisyonlar, belirli ürünlerin üretim süreçlerinde kullanılan elektriğin üretiminden kaynaklanan emisyonları da içerecek şekilde geniş bir perspektifle ele alınacaktır.
  • İthalatçılar, her çeyrek dönemde ithal ettikleri ürünlere ilişkin detaylı raporlama yapacak ve bu süreçte belirli bilgiler sunacaktır.
  • Geçiş döneminde doğrulama gerekliliği olmamakla birlikte, AB Komisyonu, düzenli olarak raporları inceleyecek ve eksiklikleri tespit ederek üye ülkeleri bilgilendirecektir. Raporlama yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere para cezası uygulanacaktır.
  • 1 Ocak 2026’dan itibaren, SKDM kapsamındaki ürünlerin ithalatı sadece yetkilendirilmiş SKDM yükümlüleri tarafından gerçekleştirilecektir. Yetkilendirme kriterleri arasında yerleşiklik şartı bulunacak ve AB dışındaki ithalatçılar için dolaylı gümrük temsilcisi yetkilendirilebilecektir.
  • Başvurular ve yetkilendirme süreci, 31 Aralık 2024’ten itibaren geçerli olacaktır.
  • SKDM bildirimleri, yetkilendirilmiş SKDM yükümlüsü tarafından her yıl Mayıs sonuna kadar yapılacaktır. SKDM mali yükümlülükleri, yıl boyunca satın alınan SKDM sertifikaları ile karşılanacaktır.
  • Her 1 ton CO2 eşdeğeri için 1 SKDM sertifikası teslim edilecektir. SKDM sertifika ücretleri, AB Emisyon Ticaret Sistemi içindeki bir önceki haftanın ortalama fiyatına göre haftalık olarak belirlenecektir.
  • İthal edilen her tür ürün için toplam ürün miktarı, gömülü emisyon miktarı, ücretsiz tahsisat miktarı ve ödenmiş karbon ücretleri temel alınarak hesaplanacaktır.
  • Basit ve karmaşık ürünler için gömülü emisyon hesaplamaları farklı olacaktır. Basit ürünlerin doğrudan gömülü emisyon miktarı, ürünün üretim sürecinde salınan toplam sera gazı miktarının toplam ürün miktarına bölünmesiyle hesaplanacaktır. Karmaşık ürünler için, diğer ürünlerin emisyonları da dikkate alınarak hesaplamalar yapılacaktır.
  • SKDM’nin belirli unsurları merkezi sistemler üzerinden Komisyon tarafından yönetilecek, ancak üye ülkelerin yetkili otoriteleri belirli görevleri üstlenecektir.
  • AB üyesi olmayan tüm ülkelerden yapılan ithalat SKDM kapsamına girecektir.
  • ETS’ye katılan veya AB’nin emisyon ticaret sistemine bağlı olan bazı üçüncü ülkeler mekanizmadan muaf tutulacaktır.

SKDM’nin hedefleri ve işleyişi dikkate alındığında, bu mekanizmanın önemi giderek artmaktadır. Özellikle, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılması açısından SKDM’nin etkili bir araç olduğu görülmektedir.

SKDM’nin uygulanmasıyla ilgili bazı anahtar noktalar şunlardır:

  1. Raporlama Yükümlülüğü: İlgili şirketlerin ve ithalatçıların raporlama yükümlülüklerini zamanında ve doğru şekilde yerine getirmesi büyük önem taşımaktadır. Bu, SKDM’nin etkili bir şekilde işlemesini sağlayacaktır.
  2. Yetkilendirme Süreci: SKDM kapsamında faaliyet gösterecek olan firmaların yetkilendirme sürecinin titizlikle yürütülmesi gerekmektedir. Bu, sistemin güvenilirliğini artırır ve standartları korur.
  3. Fiyatlandırma ve Sertifikalar: SKDM sertifikalarının fiyatlandırılması, pazarın istikrarı için kritik öneme sahiptir. Dengeyi sağlamak ve adil bir rekabet ortamı oluşturmak için fiyatlandırma politikaları dikkatlice belirlenmelidir.
  4. Uyum ve Denetim: SKDM’nin etkinliği, tüm paydaşların uyumlu bir şekilde çalışmasına ve düzenlemelere tam olarak uymasına bağlıdır. Denetim mekanizmaları bu sürecin önemli bir parçasıdır.
  5. Küresel İşbirliği: SKDM gibi küresel ölçekte etkili olabilecek mekanizmaların başarılı olabilmesi için uluslararası işbirliği ve koordinasyon büyük önem taşımaktadır. Çünkü sera gazı emisyonları küresel bir sorundur ve ortak çözümler gerektirir.

Bu noktaların dikkate alınması, SKDM’nin başarılı bir şekilde uygulanmasını ve hedeflerine ulaşmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda, bu mekanizma üzerinde sürekli olarak çalışarak, değişen koşullara uyum sağlamak ve daha etkin hale getirmek de önemlidir.

Kaynak: Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) – IMMIB

“Green Today, Sustainable Tomorrow: Let’s Grow Together.”

Eskişehir Yolu Konutkent Kavşağı 2700. Cadde Arp Kule 3/13 Etimesgut/ANKARA